Όπως όλα τα προγράμματα που χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό μέσο LIFE, το LIFEEL διαρθρώνεται σύμφωνα με ένα ακριβές σχήμα δράσεων που περιλαμβάνει: ένα προπαρασκευαστικό πακέτο δράσεων και προπαρασκευαστικές ενέργειες για τις πραγματικές δράσεις διατήρησης, που υποδεικνύονται με το γράμμα «Α», ένα πακέτο δράσεων διατήρησης «Γ», το οποίο περιλαμβάνει όλες τις συγκεκριμένες παρεμβάσεις που έχουν τεθεί σε εφαρμογή από το πρόγραμμα για τη διατήρηση, σε αυτήν την περίπτωση, του είδους στόχου Anguilla anguilla, ένα πακέτο δράσεων «Δ» για την παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας των δράσεων διατήρησης που πραγματοποιούνται από το πρόγραμμα, για την επαλήθευση των πραγματικών αποτελεσμάτων που επιτεύχθηκαν, ένα πακέτο δράσεων «Ε» και αφορά τη διάδοση, εκπαίδευση και συμμετοχή των διαφόρων ομάδων στόχων και φορέων που προσδιορίστηκαν από το πρόγραμμα και μια ομάδα δράσεων «Ζ» για τη διαχείριση και τον συντονισμό όλων των εργασιών και των συνεργασιών. Παρακάτω περιγράφονται εν συντομία όλες οι δράσεις που προβλέπονται από το LIFEEL:

Με αυτήν την αρχική δράση, κάθε εταίρος του προγράμματος κάνει τα πρώτα στρατηγικά βήματα για την σταθεροποίηση της συνεργασίας, τον ορισμό των ομάδων εργασίας, τον σχηματισμό της συνολικής ομάδας συντονισμού και διαχείρισης ολόκληρου του προγράμματος, αποτελούμενη από εκπροσώπους όλων των εταίρων: η λεγόμενη «ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ». Με αυτήν την ενέργεια εντοπίζεται και υλοποιείται η πρώτη διαδικασία ανάθεσης των εξωτερικών εργασιών που προβλέπονται και είναι αναγκαίες από το πρώτο έτος, όπως αυτές που σχετίζονται με τον Διαχειριστή του Προγράμματος. Μάθετε περισσότερα.

Κατά το πρώτο έτος του προγράμματος, με αυτή τη δράση αναπτύσσεται ένα πρωτόκολλο για την αναγνώριση και την επιλογή των καλύτερων γεννητόρων – των καλύτερων «Ασημόχελων» – που θα απελευθερωθούν στη φύση. Αυτό το πρωτόκολλο δεν εφαρμόζεται μόνο στο πλαίσιο του προγράμματος (Δράση Γ1) με εμπλουτισμούς, αλλά επίσης προωθείται και ενθαρρύνεται η εφαρμογή του από συνεταιρισμούς που διαχειρίζονται λιμνοθάλασσες, προκειμένου να αυξηθεί αποτελεσματικά το αναπαραγωγικό δυναμικό του πληθυσμού του Ευρωπαϊκού Χελιού (στην Ελλάδα είναι υποχρεωτική η απελευθέρωση για αναπαραγωγή του 30% των ψαριών που συλλαμβάνονται).

Το πρωτόκολλο στηρίζεται σε βιομετρικές παραμέτρους που μπορούν  εύκολα να μετρηθούν και να αξιολογηθούν, για να διευκολυνθεί η εφαρμογή τους στο πεδίο.

Αυτή η δράση είναι προπαρασκευαστική για τη Δράση Γ3 της κατασκευής ιχθυοδιαδρόμων.

Ειδικές δομές έχουν σχεδιαστεί για το Χέλι, κυρίως για τα νεαρά στάδια, ώστε να του επιτρέψει να ξεπεράσει τεχνητά εμπόδια (φραγμοί) και να διασφαλιστεί η ανάντη μετανάστευση των νεαρών ατόμων για να φτάσουν στις περιοχές ανάπτυξης.

Αυτή η δράση αντιμετωπίζει μία από τις απειλές που περισσότερο επηρεάζουν το φυσικό απόθεμα του χελιού και όχι μόνο τον πληθυσμό της λεκάνης του Πάδου: τη κατασκευή των υδροηλεκτρικών φραγμάτων στα ποτάμια. Μετατρέποντας τη φυσική  διαδρομή τους σε κανάλια τροφοδοσίας νερού των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής, τα ώριμα χέλια (Ασημόχελα), δυνητικοί γεννήτορες, που έχουν ξεκινήσει το ταξίδι κατάβασης των υδάτινων οδών προς τη θάλασσα, μπορεί να συναντήσουν στροβίλους για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Οι στρόβιλοι αν δεν έχουν σχεδιαστεί σωστά και χωρίς συγκεκριμένες προδιαγραφές τα καθιστούν επικίνδυνα για τη διέλευση των ψαριών και μπορεί να αποδειχθούν θανατηφόρα παγίδα για τα χέλια, ίσως περισσότερο σε σχέση με άλλα είδη ψαριών, λόγω του σχήματος σώματος που δεν τα επιτρέπει να περνάνε μέσα από μια τουρμπίνα σε λειτουργία. Με αυτήν τη δράση θα πραγματοποιηθεί η πρώτη συστηματική καταγραφή όλων των υδροηλεκτρικών σταθμών που υπάρχουν στην πεδιάδα του Ποταμού Πάδου, έτσι ώστε να προσδιοριστούν οι καλύτερες λύσεις μετριασμού των επιπτώσεων. Έτσι θα συγγραφούν οι ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑΣ ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΔΟΜΩΝ ΜΕ ΤΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΤΩΝ ΑΣΗΜΟΧΕΛΩΝ (υπο-δράση Α4.1). Με την υπο-δράση Α4.2 θα σχεδιαστεί επίσης ένα πειραματικό σύστημα προστασίας των Χελιών: μια συσκευή ικανή να αποτρέψει το Χέλι από το χρησιμοποιήσει το κανάλι παροχής νερού στο υδροηλεκτρικό εργοστάσιο, αλλά να συνεχίσει την κάθοδο του κατά μήκος του ποταμού δικτύου. Αυτή η συσκευή θα σχεδιαστεί, θα κατασκευαστεί και θα τοποθετηθεί στον Υδροηλεκτρικό Σταθμό Creva, στον Ποταμό Τρητία  (Επαρχία Βαρέζε) με τη δράση Γ5. Τα αποτελέσματα του πειράματος θα συμβάλλουν καθοριστικά στην τελική αναθεώρηση των Κατευθυντήριων Γραμμών στο πλαίσιο της Δράσης A5 (επιμέρους δράση A5.1).

Με αυτήν την ενέργεια και ειδικά στην υπο-δράση Α5.1, θα καταρτιστεί το πρώτο «Σχέδιο για την αποκατάσταση της συνέχειας και της σύνδεσης του κύριου ρου του ποταμού σε κλίμακα λεκάνης, τόσο στην Ιταλία στο πεδινό τμήμα του Ποταμού Πάδου, όσο και στην Ελλάδα στη λεκάνη του Ποταμού Νέστου».

Με τη δράση Α5.2, θα αναπτυχθούν οι ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ σχετικά με τη συμβατότητα των υδροηλεκτρικών έργων με την κάθοδο των Ασημόχελων.

Καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος, χρησιμοποιώντας το πρωτόκολλο επιλογής που αναπτύχθηκε στη δράση Α2, κάθε χρόνο, Ασημόχελα θα απελευθερώνονται, επιλέγοντας αυτά τα οποία θα χαρακτηρίζονται ως «πιο ελπιδοφόρα» για επιτυχή αναπαραγωγή, προκειμένου να επιτευχθεί αύξηση της αναπαραγωγικής δυνατότητας του φυσικού πληθυσμού του χελιού. Αυτή η δράση θα πραγματοποιηθεί στην Ιταλία και την Ελλάδα. Ο τεχνικός και επιστημονικός συντονισμός της δράσης στην Ιταλία θα πραγματοποιηθεί από το Πανεπιστήμιο της Φεράρα με τη συμμετοχή του Πανεπιστημίου της Μπολόνια, των Πάρκων του Δέλτα του Ποταμού Πάδου και του Εμιλιάνου. Στην Ελλάδα, η δράση θα υλοποιηθεί από το Ινστιτούτο Αλιευτικής Έρευνας του ΕΛΓΟ «Δήμητρα», ενώ και στις δύο χώρες θα είναι ζωτικής σημασίας η συμμετοχή των ψαράδων και των αλιευτικών συνεταιρισμών των λιμνοθαλασσών.

Ο πρωταρχικός στόχος αυτής της δράσης είναι να αντιπαραβάλει μια πρακτική που εξακολουθεί να είναι διαδεδομένη, δηλαδή της συλλογής από την φύση μεγάλων ποσοτήτων νεαρών χελιών για ανθρώπινη κατανάλωση ή για εκτροφή.

Με αυτήν τη δράση, θα αναπτυχθεί και θα εφαρμοστεί μία εντελώς πρωτότυπη μέθοδος, η οποία σχεδιάστηκε από το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, η οποία επιτρέπει την αναπαραγωγή σε αιχμαλωσία σεξουαλικά ώριμων ατόμων και επομένως την πρώτη ανάπτυξη γόνου Χελιών (Λεπτοκέφαλοι), μέχρι τη στιγμή της απελευθέρωσης τους στη φύση, η οποία λαμβάνει χώρα στη θάλασσα.

Οι διάδρομοι που επιτρέπουν την ανάντη μετανάστευση, ειδικά των νεαρών χελιών, είναι σχεδιασμένοι σύμφωνα με τη δράση Α3, θα εγκατασταθούν  στην Ιταλία, σε τρεις διαφορετικές θέσεις στο Δέλτα του Ποταμού Πάδου και στον Ποταμό Πανάρο και στην Ελλάδα, κατά μήκος του Ποταμού Νέστου στο Φράγμα των Τοξοτών. Δύο διάδρομοι που θα κατασκευαστούν στον Ποταμό Πανάρο θα αφορούν όχι μόνο τα νεαρά χέλια, αλλά και άλλα είδη της ιχθυοπανίδας του ποταμού, αποκαθιστώντας έτσι την ελευθεροεπικοινωνία της ιχθυοπανίδας.

Στο πλαίσιο της δράσης αυτής, το πειραματικό σύστημα αποτροπής που σχεδιάστηκε κατά τη διάρκεια της δράσης A4, θα κατασκευαστεί και θα εγκατασταθεί στο Φράγμα Creva (επαρχία του Βαρέζε) στον Ποταμό Τρητία. Το σύστημα αποτροπής θα βαθμονομηθεί και θα αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητά του στην αποτροπή των χελιών να εισέλθουν στις τουρμπίνες του υδροηλεκτρικού σταθμού.

Ο σκοπός αυτής της δράσης είναι να επαληθεύσει, αφενός, την εγκυρότητα του πρωτοκόλλου για την επιλογή των καλύτερων χελιών για αναπαραγωγή που αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια της δράσης A2. Από την άλλη, θα αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα των εμπλουτισμών με Ασημόχελα με σκοπό την ενίσχυση του φυσικού αποθέματος.

Αυτή η δράση παρακολουθεί την προ- και μετά- την κατασκευή του ιχθυοδιαδρόμου μετανάστευση των χελιών προς της περιοχές ανάπτυξης στα εσωτερικά ύδατα. Η παρακολούθηση θα επαληθεύσει την αποτελεσματικότητα των ιχθυοδιαδρόμων που θα κατασκευαστούν κατά τη διάρκεια της δράσης Γ3 και την αποτελεσματικότητα του συστήματος αναχαίτισης που είναι εγκατεστημένο στο Φράγμα Creva. Το τελευταίο θα είναι χρήσιμο για την εφαρμογή των κατευθυντήριων γραμμών που αναπτύσσονται στη δράση A5.

Η δράση Δ3 παρακολουθεί και αξιολογεί την επιτυχία του πειραματικού πρωτοκόλλου τεχνητής αναπαραγωγής που αναπτύχθηκε και υλοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της δράσης Γ2.

Θεμελιώδης δράση για την αξιολόγηση της συνολικής επιτυχίας του προγράμματος και για τη βαθμονόμηση της προόδου των επιμέρους δράσεων. Θα πραγματοποιείται καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος και θα περιλαμβάνει όλους τους συνεργάτες.

Ενημέρωση για τις δράσεις του προγράμματος. Σε αυτή τη δράση θα υλοποιηθούν διάφορες πρωτοβουλίες και προϊόντα που στοχεύουν στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού και των εμπλεκόμενων φορέων, σχετικά με τον επείγοντα χαρακτήρα της δράσης για τη διατήρηση του Χελιού και τις δραστηριότητες του ίδιου του προγράμματος.

Πληροφορίες, τεχνική και επιστημονική ανταλλαγή και συνεργασία με άλλες ερευνητικές ομάδες που ασχολούνται με παρόμοιες δραστηριότητες σε άλλα μέρη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η διαχείριση και ο γενικός συντονισμός του προγράμματος διασφαλίστηκαν μέσω μιας καθορισμένης δομής διαχείρισης που περιλαμβάνει ολόκληρη την εταιρική σχέση και ευνοείται από την παρουσία ενός Διαχειριστή Προγράμματος. Επιπλέον, το σχέδιο “After LIFE” θα καταρτιστεί και θα εφαρμοστεί όταν ολοκληρωθεί το πρόγραμμα, προκειμένου να δοθεί συνέχεια στα μέτρα διατήρησης του Χελιού που λαμβάνονται κατά τη διάρκεια του προγράμματος.